Gelişmiş kültürlerde kentsel planlar yapılırken, kentsel peyzaj nedir? Konulu araştırmalara da sıklıkla yer verildiği görülür. Bu sayede tarihi ve kültürel zenginlikler korunurken, yer verilen peyzaj çalışmalarıyla da daha yaşanabilir koşullar oluşabilir. Kırsal yaşamda insanlar doğal bitki örtüsü ile birçok ihtiyaçlarını karşılayabilirler. Kentsel yaşam da ise genellikle doğal bitki örtüsü kaybolmuştur.
Bu nedenle, peyzaj çalışmalarına bu koşullarda daha fazla ihtiyaç duyulur. Fransızca ’da kır veya bahçe görünümünü konu edinen resimler için kullanılan peyzaj, Avrupa Peyzaj Sözleşmesi’nde ise İnsanların veya kişilerin algıladığı biçimiyle, insansal unsurların etkileşimi ile oluşturulmuş alan veya yerler için kullanılır. Sözleşmede geçen peyzaj tanımı ise, şu an kentsel projelerde uygulanan peyzaj çalışmalarına daha uygundur.
Kentsel Peyzaj Mimarisi Nasıl Yapılır?
Kentsel peyzaj mimarisi, kentsel alanlarda estetik ve işlevsel açıdan çekici ve kullanılabilir mekanlar oluşturmak için kullanılan bir tasarım sürecidir. Bu süreçte, doğal ve yapay unsurların bir araya getirilmesiyle çeşitli alanlar yaratılır. Bu alanlar, yeşil alanlar, parklar, caddeler, meydanlar ve bahçeler gibi farklı öğeleri içerebilir. Tasarım aşamasında, yapıların yerleşimi, bitki seçimi, malzeme kullanımı ve mekan düzenlemesi gibi faktörler dikkate alınır. Bu şekilde, insanların rahatlıkla kullanabileceği ve keyif alabileceği bir kentsel çevre oluşturulur.
Kentsel projeler tasarlanırken, caddelerin, sokakların, hizmet alanlarının, hatta yapıların ne şekilde olacağına karar verilir. Bu genellikle uzun süreli projelerdir ve devamlılık sağlar. Kentsel peyzaj mimarisinde de uzun soluklu projeler tercih edilir. Bu sayede proje kapsamına alınan parlarlar, bahçeler, oyun alanları uzun süre kent yaşamına hizmet verir.
Kültürel geçmişi olan bazı şehirlere bakıldığında, bu türden projelerin uzun süre hizmet sağladığı, hatta bazı park ve bahçelerde asırlardır yaşamını sürdüren ağaçların olduğu, buna bağlı canlı hayatının da uygun koşullar nedeni ile çoğalarak devam ettiği görülür. Üniversitelerin mimarlık bölümlerinde de peyzaj mimarisinin yer verilmiş olması, ayrıca önem arz eder.
Kentsel Peyzaj Uygulama Alanları Nerelerdir?
Her kentin kendi kültürel dokusu içerisinde, kentsel peyzaj ihtiyaçları farklı olabilir.
Bu konuya genel olarak bakıldığında ise;
- Sokaklar, caddeler,
- Kavşaklar,
- Şehir meydanları,
- Toplu yaşam alanlarının eklentileri,
- Kültürel yapıların eklentileri,
- Parklar, bahçeler,
- Eğlence ve dinlence yerleri,
Gibi alanlar, kentsel peyzaj çalışma alanlarını oluşturur.
Kentsel Peyzajın Amacı Nedir?
Kentsel peyzaj, her alanı yeşillendirmek gibi bir dar kalıba sokulamaz. Gerekli kontrol sağlanamadığı durumlarda bu gibi çalışmalar bir süre karmaşıklığa doğurur. Bu da peyzaj çalışmalarının amacından uzaklaşmasına neden olur. O halde kentsel peyzaj için, karmaşık kentsel yaşamı düzenlemek gibi bir amacı olduğu söylenebilir.
Kentlerde sanatsal estetik oluşturmak, sosyal ve kentsel planlamalarda başarı sağlamak, ulaşım ve iletişim hizmetlerini düzenlemek, doğal ve ekolojik dengeyi korumak, kentsel peyzaj çalışmaları ile gerçekleştirilebilir. Kentsel peyzaj kısaca, kent yaşamı içerisinde insanların beklentilerini karşılamak için kullanılan, çevresel faktörleri düzenleyebilen çalışmalar bütünüdür.
Kentsel Peyzaj Çalışmalarında Kullanılan Araçlar
Kentsel peyzaj çalışmalarında kullanılan araçlar, bitki seçimi, peyzaj düzenlemesi, su öğeleri, aydınlatma sistemleri, mobilyalar ve yapı elemanları gibi unsurlardır.
Kentsel peyzaj çalışmalarında, yerleşik doğal bitki örtüsü, tarihi ve kültürel oluşumlar araç olarak kullanılabileceği gibi, suni araçlarda kullanılabilir. Süs havuzları, ışıklandırmalar, suni oluşumlu şelaleler, taş döşemeli patikalar, bazı heykeller ve kabartmalar, bu amaç için kullanılan suni araçlardandır. Kentsel peyzaj çalışmalarında sıklıkla yeşil alanların oluşturulmasına ağırlık verilir. Bu gibi alanlarda ise, ağaç, çiçek, çim kaplama, çalı gibi araçlar kullanılır.
Kentsel Peyzaj Çalışmalarında Nelere Dikkat Edilmeli?
Kentsel peyzaj çalışmalarında dikkat edilmesi gerekenler şunlardır: Çevresel faktörlerin göz önünde bulundurulması, İnsanların beklentilerini karşılayacak şekilde tasarım yapılması, Bitki seçimi ve düzenlemelerin doğru yapılması, Su öğeleri ve aydınlatma sistemlerinin uygun şekilde kullanılması, Mobilyalar ve yapı elemanlarının estetik ve işlevsel olması.
Kentsel peyzaj çalışmalarında çevresel faktörler göz önünde bulundurulmalıdır. Tasarımlar insanların beklentilerini karşılamalıdır. Bitki seçimi ve düzenlemeler doğru yapılmalıdır. Su öğeleri ve aydınlatma sistemleri uygun şekilde kullanılmalıdır. Mobilyalar ve yapı elemanları estetik ve işlevsel olmalıdır.
Kentsel peyzaj çalışmalarına başlamadan önce, kent yaşamı içerisinde yer alan insanların ihtiyaçlarının belirlenmesi gerekir. Bu ihtiyaçlar doğrultusunda, kentin kültürel yapısının korunmasına özen gösterilmeli, kültürel değeri bulunan yapıtlara uyumlu projeler tasarlanmalıdır.
Her ne kadar kentsel peyzaj ile karmaşıklığın giderilmesi amaçlansa da, mümkün olduğu kadar mevcut bitki örtüsüne zarar vermekten kaçınılmalı, bu gibi alanlarda yaşamını sürdüren canlı türleri için de yaşam alanları oluşturulmalıdır.
Başarılı bir planlama ile gelişmekte olan şehirlerin de kendi kimliğine kavuşması, şehir ekonomisinin canlanmasında da önemli rol oynar. Başarılı bir kentsel çalışma ile çölde bir vaha yaratmak her zaman mümkündür.
“Kentsel Peyzaj Nedir? – Şehirlerde Doğal Güzelliklerin Önemi”üzerine bir düşünce